Cumhuriyetin kuruluşu Rumların sadece Pontos’tan değil, tüm Küçük Asya’da katliamlarla öldürülmeleri ve oradan sürgün edilmelerinin tamamlanması ardından gerçekleşir. İttihat ve Terakki’nin 1910’lardan beri planı, öncelikle Hristiyanların bu coğrafyadan silinmesi ve Sünni Müslüman inancıyla Türk milli kimliği taşıyan yeni bir devletin kurulmasıdır.
Günümüzde tarih, bir anlamda atalaştırma ve tanrılaştırmanın imalat sanatı olarak işlenir. Çünkü egemenlerin yazdığı tarih, sınıf temelli kadının düşürülmesi üzerine kuruludur. Elbette halklar da böylesi bir tarih yazımından nasibini alırlar.
İnsan kendi varlığıyla ilişkili hikayelerin peşine düşünce bir kere, durulamıyor. Durmadım ben de. Tanıdığım, güvendiğim herkese "Gerilla hikayesi topluyorum" dedim. Çok geçmeden dönüşler almaya başladım. Dönüşlerden biri 13 dakikalık bir ses kaydından ibaretti. Devrimci bir tutsağın babası, kendi çocukluğunda gerillayla etkileşimini anlatıyordu. Kayıtta anlatılan gerilla, PKK'nin ilk kadrolarından Delil Doğan'dı.
Yeryüzünde böyle bir millet yoktu ki, toprakları emperyalistler tarafından işgal edilmiş, yöneticileri bu emperyalistlerle iş birliği içindeyken 1. Dünya savaşında verdiği büyük kayıplara rağmen küllerinden yeniden doğacak, büyük fedakarlıklarla vatan topraklarını kurtaracak ve cumhuriyeti kuracaktı. İşte bu yüzden ne mutluydu Türküm demek.